راگه‌یه‌ندراوێك له‌ بزوتنەوەی گۆڕان-ه‌وه‌

ڕاگەیەندراوی فەرمی

بزوتنەوەی گۆڕان رایده‌گه‌یه‌نێت؛ ‎(١٢) ساڵ لەمەوبەر و لە (٢٥ی٧ی٢٠٠٩)، لیستی گۆڕان سەرکەوتنێکی گەورەی بە پشتیوانی و دەنگی خەڵک بەدەستهێنا. ئەو رۆژە لە مێژوی هاوچەرخی هەرێمی کوردستان وەک جەژنی دیموکراسی و دروستبونی هێزێکی مەدەنی بەرگریکار لە خواست و داواکارییەکانی خەڵک ناسرا و سەرکەوتنی بەرنامەی سیاسیی بزوتنه‌وه‌كه‌ش بەندە بە زیادبونی پشتگیری جەماوەری و فشاری زیاتری دامەزراوەکانی چاودێری و لێپرسینەوە بۆ پەیڕەوکردنی چاکسازی گشتگیر و هەمەلایەن.

به‌ بۆنه‌ی‌ (12)یه‌مین ساڵیادی‌ یه‌كه‌م به‌شداری سیاسییه‌وه‌ كه‌ (25) كورسی‌ په‌رله‌مانی‌ به‌ده‌ستهێنا، بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان راگه‌یه‌نردراوێك له‌ژێر ناوی‌ (٢٥ی ٧ رۆژی ئیرادەی گەلێک بۆ دادپەروەری) بڵاو ده‌كاته‌وه‌ و تێیدا هاتوه‌؛ ‎(١٢) ساڵ لەمەوبەر و لە (٢٥ی٧ی٢٠٠٩)، لیستی گۆڕان سەرکەوتنێکی گەورەی بە پشتیوانی و دەنگی خەڵک بەدەستهێنا، هێزێک لە رێی سندوقی دەنگدان و ململانێی مەدەنی خەباتی بۆ سەروەری یاسا، بەگژداچونەوەی گەندەڵی، دادی کۆمەڵایەتی، شەفافیەت و بەرفراوانکردنی ئازادییەکان دەستپێکرد. ئەمەش بووە وەرچەرخانێکی سیاسیی گرنگ لە نەخشەی سیاسیی ھەرێمی کوردستان.

‎له‌ راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌دا هاوه‌؛ لەکاتێکدا ئەو یاد و مێژوە پڕشنگدارە بە بیر خەڵك و گۆڕانخوازانی کوردستان دەهێنینەوە، جەخت لەوە دەکەینەوە بزوتنەوەی گۆڕان پڕۆژەی سیاسیە بۆ ئێستا و داهاتوی هەرێمی کوردستان، پڕۆژەیەک هەڵقوڵاوی داخوازییەکانی هاونیشتمانیان و وەڵامدەرەوەی پێداویستیە دیموکراتیەکانە، پڕۆژەیەک رۆژ دوای رۆژ زەرورییەتی جێبەجێکردنی بۆ چارەسەرکردنی کێشە بنەڕەتیەکانی هەرێمی کوردستان زیاتر دەبێت، هەر ئەم فاکتەرەش وای کردوە بەرنامەی سیاسیی بزوتنەوەی گۆڕان ببێتە خواستێکی گشتگیر و تەنانەت ئێستا وڵاتانی هاوپەیمانیش فشار بۆ جێبەجێکردنی بکەن.

‎هه‌روه‌ك ئه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو كه‌: جەژنی دیموکراسی خەڵکی کوردستان لە ٢٥ی٧ی٢٠٠٩دا، چیرۆکی سەرکەوتنی ئیرادەی هاوڵاتیان و هەمو ئەو دەنگدەر و پشتیوان و هەڵسوڕاوانەیە کە بەگیانی بەرزی نیشتمانی و چاکسازییەوە پشتیوانیان لە بزوتنەوەی گۆڕان کرد، هەربۆیە ئەمڕۆ رۆژی شانازییە بۆ نەتەوەیەکی زیندو کە دەتوانێت گۆڕانکاری لەسەر شانۆی سیاسیی بکات و بە دیدێکی نەتەوەیی و دیموکراتیانە هەنگاو بۆ ئایندەیەکی پڕشنگدارتر بنێت.

بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌یدا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ دۆخی سیاسیی و ئیداری و ئەمنی و خزمەتگوزاری و سەقامگیری عێراق خراپە، لەناو ئەم هاوکێشە ئاڵۆزەدا کێشە بنەڕەتیەکانی کورد لەوانە مادەی (١٤٠) و مەلەفەکانی پێشمەرگە و دارایی و سەرچاوە سروشتیەکان بە چارەسەرنەکراوی و هەڵپەسێردراوی ماوەتەوە، "هەربۆیە یەکڕیزی ھێزە کوردستانیەکان و داڕشتنەوەی گوتاری کوردستانی بە دیدێکی نیشتیمانی و پەیڕەوکردنی سیاسەتێکی هاوسەنگ پێویستیەکی لە پێشینەی ئەم قۆناغەیە؛ بەشێوەیەک داکۆکی لە مافە بە دەستھاتوەکانی کورد لە دەستور و زامنی ژیانێکی شایستە بۆ ھاوڵاتیان بکەین".




ده‌قی‌ راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌:
٢٥ی ٧ رۆژی ئیرادەی گەلێک بۆ دادپەروەری

‎هاونیشتیمانیانی کوردستان..
‎هەڵسوڕاو و گۆڕانخوازانی پڕ ئیرادە..

‎(١٢)ساڵ لەمەوبەر و لە (٢٥ی٧ی٢٠٠٩)، لیستی گۆڕان لە هەڵبژاردنی خولی سێیەمی پەرلەمانی کوردستان سەرکەوتنێکی گەورەی بە پشتیوانی و دەنگی خەڵک بەدەستهێنا. ئەو رۆژە لە مێژوی هاوچەرخی هەرێمی کوردستان وەک جەژنی دیموکراسی و دروستبونی هێزێکی مەدەنی بەرگریکار لە خواست و داواکارییەکانی خەڵک ناسرا. هێزێک لە رێی سندوقی دەنگدان و ململانێی مەدەنی خەباتی بۆ سەروەری یاسا، بەگژداچونەوەی گەندەڵی، دادی کۆمەڵایەتی، شەفافیەت و بەرفراوانکردنی ئازادییەکان دەستپێکرد. ئەمەش بووە وەرچەرخانێکی سیاسیی گرنگ لە نەخشەی سیاسیی ھەرێمی کوردستان.

‎ئێمە لەکاتێکدا ئەو یاد و مێژوە پڕشنگدارە بە بیر خەڵك و گۆڕانخوازانی کوردستان دەهێنینەوە، جەخت لەوە دەکەینەوە بزوتنەوەی گۆڕان پڕۆژەی سیاسیە بۆ ئێستا و داهاتوی هەرێمی کوردستان، پڕۆژەیەک هەڵقوڵاوی داخوازییەکانی هاونیشتمانیان و وەڵامدەرەوەی پێداویستیە دیموکراتیەکانە، پڕۆژەیەک رۆژ دوای رۆژ زەرورییەتی جێبەجێکردنی بۆ چارەسەرکردنی کێشە بنەڕەتیەکانی هەرێمی کوردستان زیاتر دەبێت، هەر ئەم فاکتەرەش وای کردوە بەرنامەی سیاسیی بزوتنەوەی گۆڕان ببێتە خواستێکی گشتگیر و تەنانەت ئێستا وڵاتانی هاوپەیمانیش فشار بۆ جێبەجێکردنی بکەن.

‎ئەزمونی سەرکەوتوی بزوتنەوەی گۆڕان لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستاندا؛ دەرخەری چەندین لێکەوتی ئەرێنی بو لە کایەی حوکمڕانی و گۆڕانکاری لە نەریتی سیاسیی، لەوانە بەها و نرخی دەنگی هاوڵاتیان زیادی کرد، کارکردنی راستەوخۆ لەسەر کێشە و داخوازییەکانی خەڵک بوە پێشمەرجی کاری سیاسیی، بازنەکانی هۆشیاری سیاسیی لای هاونیشتمانیان فراوان بو، پەیبردن بە ئەرک و مافە سەرەتاییەکان بەرەوپێشچو، تا ئاستێکی باش خەباتی پەرلەمانی و گفتوگۆی کراوە و وتوێژی بەردەوام جێی بە ململانێی چەکداری و بەکاربردنی رێگەچارەی توندوتیژی بۆ سەپاندنی بیروڕا لەق کرد، داکۆکیکردن لە ماف و ئازادییەکان چووە قۆناغی راستەقینەوە، تەرازوی هێزی خەڵک بەسەر دەسەڵاتی حیزبەکان بەهێزتر بو.

‎هاونیشتمانیان و گۆڕانخوازان..

‎جەژنی دیموکراسی خەڵکی کوردستان لە ٢٥ی٧ی٢٠٠٩دا، چیرۆکی سەرکەوتنی ئیرادەی هاوڵاتیان و هەمو ئەو دەنگدەر و پشتیوان و هەڵسوڕاوانەیە کە بەگیانی بەرزی نیشتمانی و چاکسازییەوە پشتیوانیان لە بزوتنەوەی گۆڕان کرد، هەربۆیە ئەمڕۆ رۆژی شانازییە بۆ نەتەوەیەکی زیندو کە دەتوانێت گۆڕانکاری لەسەر شانۆی سیاسیی بکات و بە دیدێکی نەتەوەیی و دیموکراتیانە هەنگاو بۆ ئایندەیەکی پڕشنگدارتر بنێت. بزوتنەوەی گۆڕان لە ئەزمونی ئۆپۆزسیۆنی و لە قۆناغی چونە دەسەڵاتیش ئامانجی خزمەتکردنی خەڵک و جێبەجێکردنی بەرنامە سیاسیەکەی بو، بەڵام واقع و دۆخی شێواوی کایەی سیاسیی لە عێراق و هەرێم دەرفەتی نەداوە وەک پێویست گۆڕانکارییەکان بچەسپێت.

‎هەربۆیە سەرکەوتنی بەرنامەی سیاسیی گۆڕان، بەندە بە زیادبونی پشتگیری جەماوەری و فشاری زیاتری دامەزراوەکانی چاودێری و لێپرسینەوە بۆ پەیڕەوکردنی چاکسازی گشتگیر و هەمەلایەن، هاوکاتیش بۆ بە نیشتیمانیکردنی دامەزراوەکان، بۆ سەربەخۆکردنی دادگاکان، بۆ راهێنان و یەکخستنەوەی هێزەکانی پێشمەرگە و ئاسایش و پۆلیس وەک هێزی نیشتیمانی دابڕاو لە حیزب، بۆ شەفافیەت لە داهات و چۆنیەتی خەرجکردنی، بۆ حکومەتی هاوڵاتی و مامەڵەکردنی یاسایی لەسەر بنچینەیی هاوڵاتیبون، بۆ ئازادی تاک و چەسپاندنی سیستمی دیموکراتی لەناوخۆدا، بۆ بەهێزکردنەوەی پەیکەرەی کۆمەڵایەتی و قەوارەی سیاسیی ھەرێم، بۆ بیناکردنەوەی متمانەی ناوخۆیی و بەهێزکردنەوەی تواناکانی بەرەنگاری بەرامبەر ئەو ئاڵنگاری و مەترسیانەی روبەڕوومان دەبێتەوە.

‎لەم یادە پڕ شکۆیەدا، ئەوەش بە بیر دەهێنینەوە نەتەوەکەمان لەبەردەم هەڵبژاردنێکی چارەنوسسازی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە، ئەم هەڵبژاردنەش لە کاتێکدایە کە دۆخی سیاسیی و ئیداری و ئەمنی و خزمەتگوزاری و سەقامگیری عێراق خراپە، لەناو ئەم هاوکێشە ئاڵۆزەدا کێشە بنەڕەتیەکانی کورد لەوانە مادەی (١٤٠) و مەلەفەکانی پێشمەرگە و دارایی و سەرچاوە سروشتیەکان بە چارەسەرنەکراوی و هەڵپەسێردراوی ماوەتەوە، هەربۆیە یەکڕیزی ھێزە کوردستانیەکان و داڕشتنەوەی گوتاری کوردستانی بە دیدێکی نیشتیمانی و پەیڕەوکردنی سیاسەتێکی هاوسەنگ پێویستیەکی لە پێشینەی ئەم قۆناغەیە؛ بەشێوەیەک بتوانین بون و پێگەی خۆمان لە عێراق و پردی پەیوەندیمان لەگەڵ نەتەوە و پێکھاتە و نوێنەرەکانیان بەهێزتر بکەین، تا بەو دیدە داکۆکی لە مافە بە دەستھاتوەکانی کورد لە دەستور و زامنی ژیانێکی شایستە بۆ ھاوڵاتیان بکەین.

بزوتنەوەی گۆڕان
٢٤ی٧ی٢٠٢١