گۆڕان لە خولی رابردوی پەرلەمان؛ سەربەرزو دەستپێشخەر بو

گۆڕان پەرلەمانی کرد کردە چەقی بڕیاری سیاسی لە هەرێمی
کوردستان و دەستپێكردنی قۆناغێكی نوێی كاری پەرلەمانی هێنایەکایەوە، لەو ماوەیەی
سەرۆکایەتی پەرلەمان بەدەست گۆڕانەوە بو، بزوتنەوەی گۆڕان لەرێگەی سەرۆکایەتی پەرلەمان
و هەروەها فراکسیۆنەکەشی، چەندین پرۆژە و بڕیاری گرنگیان دەرکردوە و دەستیان بۆ چەندین
دۆسییەی "هەستیار" برد لەبەرژەوەندی گشتی و لە پێناو خەڵکدا.

"بەشێك لە چالاکییەكانی فراكسیۆنی گۆڕان... خولی
چوارەمی پەرلەمانی كوردستان " نوێترین بەرهەمی ژوری تویژینه‌وه‌ی سیاسی بزوتنەوەی
گۆڕان، کە لەلایەن هەڵمەت محەمەد شکور ئامادەکراوەو تیایدا، تیشک خراوەتە سەر رۆڵ
و کارەکانی گۆڕان لە خولی چوارەمی پەرلەمان، دیارترینیان هەوڵدان بۆ گڕینی سیستەمی
سیاسی لە سەرۆکایەتیەوە بۆ پەرلەمانی و چالاککردنی رۆڵی پەرلەمان لە یاسادانان و چاودێریکردنی
حکومەتدا.


دەقی راپۆرتەکە

ئامادەکردنی/ هەڵمەت محمد شکور
ئەندامی ژوری توێژینەوەی سیاسی

پێڕست
دەروازە    
یەکەم؛ گۆڕینی سیستمی سیاسی و حكومڕانی 
دوەم؛ بەدامەزراوەییكردنی مەلەفی نەوت     
سێیەم؛ یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگە 
چوارەم؛ سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری
پێنجەم؛ موچەی كابانی ماڵ
شەشەم؛ ئازادی رادەربڕین  
حەوتەم؛ بەگژاچونەوەی گەندەڵی و ئەنجامدانی چاكسازی
هەشتەم؛ چالاککردنی رۆڵی پەرلەمان لە یاسادانان و چاودێریکردنی
حکومەتدا
نۆیەم؛ دادپەروەری كۆمەڵایەتی لە موچەدا    
دەیەم؛ هەڵوێستە گرنگ و تایبەتەكان  
پوختە

دەروازە
لە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی ساڵی (2013)دا و لەدوای
هەڵبژاردنەكەی (25ی 7 ی 2009) بزوتنەوەی گۆڕان بۆ جاری دوەم بو بەشداری لە هەڵبژاردنی
پەرلەمانی كوردستاندا بكات و توانی (476 هەزرا و 736) دەنگ مسۆگەر بكات و (24) كورسی
لە پەرلەماندا بەدەستبهێنی و بەو پێیەی كورسییەكانی پەرلەمانی كوردستانیش پێكهاتوە
لە (111) كورسی، بزوتنەوەی گۆڕان (21.6%) كورسییەكانی پەرلەمانی پێكدەهێنا. بەم جۆرەش
كورسییەكانی نەیدەكردە 1 لەسەر 4 ی كورسییەكانی پەرلەمان، توانی رۆڵی بەرچاو ببینێت
لە چوارچێوەی دەسەڵاتی یاساداناندا، راستگۆیانە كاری بۆ سەرخستنی ئەو بەرنامە سیاسییە
دەكرد كە پێش چونە پەرلەمان بانگەشەی بۆ دەكرد و جومگە سەرەكییەكانی بەرنامەكەش بریتبو
لە:
1. گۆڕینی سیستمی سیاسی و حكومڕانی لە هەرێمی
كوردستان بۆ سیستمێكی پەرلەمانی.
2. بەدامەزراوەییكردنی مەلەفی نەوت و بازرگانی
پێوەكردنی.
3. یەكخستنەوەو بە سیستماتیک کردنی هێزی پێشمەرگە.
4. كاركردن بۆ سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری و رێگریكردن
لە دەستێوەردانی حیزبی.
5. بڕینەوەی موچە بۆ كابانی ماڵ.
6. كاركردن و بۆ فەراهەمكردنی ئازادی و ئازادی
ڕادەربڕین.
7. كاركردن بۆ پاراستنی مافی پێكهاتە و کەمینەكان.
8. بەگژاچونەوەی گەندەڵی و ئەنجامدانی چاكسازی.
9. چالاککردنی رۆڵی پەرلەمان لە یاسادانان و چاودێریکردنی
حکومەتدا.
10. دادپەروەری كۆمەڵایەتی لە موچەدا.

لەگەڵ ئەوەی ئاستەنگ و لەمپەری زۆر لە بەردەم پەرلەماندا
هەبو، هەروەها گۆڕان خاوەنی (21.6) كورسییەكانی پەرلەمان بو، بەڵام فراكسیۆنی گۆڕان
دەستەوەستان نەبوە لە ئامادەكردن و پێشكەشكردنی پرۆژە یاسا بۆ جێبەجێكردنی بەرنامە
سیاسییەكەی كە بەڵێنی بە دەنگدەرەكانی دابو بەدیانبهێنێت. جگە لە خولی پێشوتر كە چەندین
پرۆژە یاسایان پێشكەش بە سەرۆكایەتی پەرلەمان كرد، بەڵام لەبەرئەوەی بزوتنەوەی گۆڕان
لە ئۆپۆزسیۆن بو خوێندنەوەیان بۆ پرۆژە یاساكان نەدەكرد و پشتگوێیان دەخست. بەڵام لەم
خولەیاندا كە خۆشبەختانە سەرۆكایەتی پەرلەمان كەوتە دەست بزوتنەوەی گۆڕان، هەمو هەوڵێك
خرایەگەڕ بۆ ڕاستكردنەوەی ئەو ناحەقییە مەترسیدارە یاساییانەی یەكێتی و پارتی لە ماوەی
رابردودا وەك دو هێزی باڵادەست لە پەرلەمانی كوردستاندا ئەنجامیاندابو.

یەکەم؛ گۆڕینی سیستمی سیاسی و حكومڕانی
بزوتنەوەی گۆڕان هەر زو دركی بەوەكردبو كە كەڵكەڵەیەك
هەیە بۆ بەلاڕێدابردنی سیستمی سیاسی و حكومڕانی بەرەو سیستمێكی سەرۆكایەتی هەتا هەتایی
و مەترسیدار. ئەم مەترسییەش لە (30 حوزەیرانی 2013) بەتەواوی هەستی پێكرا كاتێك یەكێتی
چوە ژێر باڵی پارتی و بە نایاسایی ماوەی ویلایەتەكەی بارزانی درێژكردەوە، ئەگەر ئەوە
روینەدایە، هەرگیز ئەم رۆژە رەشەمان نەدەبینی كە ئێستا هەرێمی كوردستانی تێكەوتوە.

بزوتنەوەی گۆڕان بۆ رێگریكردن لە مەترسی سەرهەڵدانی سیستمێكی
دیكتاتۆری سەرۆكی هەتا هەتایی پەنای برد بۆ:
1. یەكێك لەو سەروەرییانەی بزوتنەوەی گۆڕان شانازی
پێوە دەكات گێڕانەوەی پرۆژەی دەستوری هەرێمی كوردستانە بۆ پەرلەمان، چونكە بە تێپەڕاندنی
ئەم پرۆژە دەستورە بەجارێك پرۆسەی دیموكراسی پەكی دەكەوت و حكومڕانی لە هەرێم دەكەوتە
دەست تەنها شەخسێك، چونكە دەستور لە بنەڕەتدا گرێبەستێكە لە نێوان دو لایەن، كە (حاكم
و محكوم)ن، فەلسەفەی گرێبەستی شەرعی بریتییە لە ڕەزامەندی نێوان هەردو لایەنی گرێبەست،
بەڵام پرۆژەی دەستوری هەرێمی كوردستان، ئەگەر لێی ڕابمێنی لە ناوەڕۆكدا لە گرێبەستێكی
تۆبزییانەی سەپێندراو دەچو، بە بەڵگەی ئەوەی هەر لە ماوەیەكی كورتی دوای تێپەڕاندنی
لە پەرلەمان، ناڕەزایەتی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا، سەرەتای ناڕەزاییەكانیش لە بزوتنەوەی
گۆڕانەوە دەستی پێكرد كە ئەوكات تازە دروست ببو.

ئەو پرۆژە دەستورە یارمەتیدەر بو بۆ پێدانی دەسەڵاتێكی
زۆر و مەترسیدار بە سەرۆكی هەرێمی كوردستان، كە لە بنەڕەتدا بڕیار وابو سیستەمی سیاسی
لە هەرێمی كوردستان، سیستەمێكی پەرلەمانی، كۆماری، دیموكراتی بێت، و پشت بە فرە لایەنی
سیاسی و جیاكردنەوەی دەسەڵاتەكان لە یەكترو دەستاودەستكردنی ئاشتیانەی دەسەڵات لە ڕێگای
هەڵبژاردنی گشتی راستەوخۆی نهێنی و دەورییەوە ببەستێ، هەروەك لە ماددەی (1)ی پرۆژە
دەستورەكەدا هاتبو، بەڵام لە ناوەڕۆکدا پێچەوانەکەی بەدیدەکرا.

بۆیە گێڕانەوەی ڕەشنوسی پرۆژەی دەستور بۆ پەرلەمانی كوردستان
و پێكهێنانی لیژنەی نوسینەوەی دەستور و دەستبەكاربونی ئەو لیژنەیە بۆ نوسینەوەی دەستورێكی
نوێ لەسەر بنەمای سیستمێكی پەرلەمانی دابڕیژرێت _ئەگەر چی ئەم لیژنەیە كارەكانیان تەواو
نەكردو لیژنەكەیان پەكخرا_ بەڵام یەكێك لەو سەروەریانەی گۆڕان شانازی پێوە دەكات، گێرانەوەی
ئەو ڕەشنوسە دەستورەبو، كە بە پەسەند كردنی هەرێمی كوردستان دەبوە مۆدێلێك لە مۆدێلە
حومڕانەكانی سوریا و یەمەن و میسر و تونیسی ڕابردو، هاوشێوەی حوكمەكانی موبارەك و ئەسەد
و قەزافی و عەلی عەبدوڵا ساڵح.

2. پێشكەش كردنی پرۆژە یاسای سەرۆكایەتی هەرێم
كە لە 18 ماددە پێكهاتبو، بۆ گۆڕینی سیستمی سیاسی لەسەرۆكایەتییەوە بۆ پەرلەمانی. ئەگەرچی
یەكێتی و یەكگرتو بەهەمان شێوەی بزوتنەوەی گۆڕان پرۆژە یاسایان هەبو بۆ ئەم مەبەستە،
بەڵام كۆمەڵی ئیسلامی نەبێت ئەو دو لایەنەی دیكە رێزیان لە پرۆژەكانی خۆیان نەگرت و
پەشیمان بونەوە لە پرۆژەكانی خۆیان. هەر ئەم ئیرادە سەرسەختەی بزوتنەوەی گۆڕانیش بو
وای لە پارتی كرد پەرلەمانی كوردستان پەكبخات بۆ ماوەی (2) ساڵ و نەیهێشت سەرۆكی پەرلەمان
بچێتەوە سەر كارەكەی خۆی، تا یەكێتی و یەكگرتو چونەوە پەرلەمان و بەهاوكاری پارتی پەرلەمانیان
بۆ بڕیاری ئەنجامدانی ریفراندۆمە شكستخواردوەكەیان كارا كردەوە.

دوەم؛ بەدامەزراوەییكردنی مەلەفی نەوت
لەگەڵ ئەوەی بزوتنەوەی گۆڕان بەردەوام لە رێگەی بەیاننامەو
پرۆژەكانییەوە پێداگری لەسەر بەدامەزراوەیی و شەفافكردنی پرۆسەی نەوت و دەرهێنان و
فرۆشتن و داهاتەكەی كردوەتەوە لە پەرلەمانی كوردستانیشدا كاری كردوە لە رێگەی:
- پێشكەشكردنی پرۆژە یاسا بۆ (سندوقی داهاتە نەوتییەكان،
بەبازاڕكردنی نەوت، دۆزینەوەی بیرە نەوتەكان، پاڵاوتنی نەوت) بەو شێوەیەی لەیاسای نەوت
و گازدا هاتوە، بەڵام تەنها یاسای سندوقی داهاتە نەوتییەكان پەسەندكرا و ئەوانیتر تەنها
خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كراوە.

سێیەم؛ یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگە
یەكێك لەو قەیرانە سەرەكییانەی بەرۆكی هەرێمی كوردستانی
گرتوە پەرت و بڵاوی هێزە چەكدارە ناڕێكخراوەكەیەتی لە چوارچێوەی هێزێكی نیشتمانی. باجی
ئەم قەیرانەشی دواینجاریان لە كارەساتەكەی (16)ی ئۆكتۆبەر بەدیاركەوت. ئەگەرنا پێشترو
چەندین جاری تر گورزی قورسی لە هەرێم داو تەنانەت لە شەڕی ناوخۆدا برینی خستە دڵی نیشتیمانیشەوە،
بزوتنەوەی گۆڕان جگە لەو كاتەوەی دروستبوە، لە خەمی هێزێكی نیشتمانی بوە، لەپەرلەمان
كاری بۆ كردوەو كاتێك لە حكومەتیشدابو هەوڵی زۆری بۆ ئەمەدا، ئەوەتا كاتێك لە سەرۆكایەتی
پەرلەماندابو، بریاریدا بە:
- دەركردنی بڕیاری ژمارە (19ی ساڵی 2014) كە لە (17)
خاڵ پێكدێت، هەمو ئەو گیروگرفتانەی چارەسەر دەكرد كە لەناو هێزە چەكدارەكانی هەرێمدا
هەیەو دەیكرد بە هێزێكی نیشتمانی لە دەستی حیزب ڕزگاری دەكردن، بەڵام بەدەركردنی وەزیری
پێشمەرگە جێبەجێكردنی ئەو بڕیارەشیان پەكخست.


چوارەم؛ سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری
بزوتنەوەی گۆڕان لە بەرنامە سیاسییەكەدا بە توندی پێداگری
لەسەر دامەزراوەو دادگای نیشتیمانی و سەروەری یاسا كردوە، لەو سۆنگەیەوە فراكسیۆنی
گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان هەوڵیداوە لە رێگەی:
1. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسا بۆ هەمواری یاسای ئەنجومەنی
دادوەری بەجۆرێك چاكسازی و سەربەخۆیی دەسەڵاتەكە فەراهەمبكات، كە خوێندنەوەی یەكەمی
بۆ كراوەو چەند جارێكیش كۆبونەوەو سیمینار بۆ یاساكە ڕێكخرا بەڵام بەهۆی پەكخستنی پەرلەمانەوە
نەبوە ڕاپۆرت لە لیژنەی یاسایی، ئەم پرۆژەیەش پەكخرا.
2. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای تایبەت بە داواكاری
گشتی بە هەماهەنگی لەگەڵ دامەزراوەی داواكاری گشتیدا، بەجۆرێك كە ئەم دەزگایە سەربەخۆ
بكرێت، ئەم پرۆژەیەش خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كراوەو چەندین سیمینار بۆ یاساكە ڕێكخرا
دواتریش لەلایەن لیژنەی یاساییەوە كراوە بە ڕاپۆرت بەڵام بەهۆی پەكخستنی پەرلەمانەوە
پەسەند نەكرا.

پێنجەم؛ موچەی كابانی ماڵ
موچەی كابانی ماڵ یەكێكی دیكەیە لەو دروشمانەی بزوتنەوەی
گۆڕان هەڵیگرتوەو كاری بۆ كردوە، زۆرجاریش تۆمەتبار دەكرێت كە نەیتوانیوە موچە بۆ كابانی
ماڵ ببڕێتەوە، بەڵام لە راستیدا فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان ئەمەی پشتگوێ
نەخستوە بەڵكو:
- پرۆژە یاسای موچەی كابانی ماڵ، خوێندنەوەی یەكەمی
بۆ كراوە و دواتر لەگەڵ چەند پرۆژە یاسایەكی تر لێكدراو راپۆرتی لیژنەی یاسایی لەسەر
ئامادەكراوەو لە لیژنەی یاسایی ناونراوە (پرۆژە یاسای بیمەی كۆمەڵایەتی)، بەڵام سەرۆكایەتی
حكومەت رەتیكردەوە بە بیناوی ئەوەی توانای جێبەجێكردنی ئەو پرۆژەیەی نیە، بۆیە ئەم
پرۆژەیەش پەكخراوە.

شەشەم؛ ئازادی رادەربڕین
ئازادی رادەربڕین خۆی یەكێكە لەو كۆڵەكانەی بزوتنەوەی
گۆڕانی لەسەر دامەزراوەو هەر خۆیشی لەدوای دروستبونییەوە مەسەلەی ئازادی و ئازادی رادەربڕینی
لە هەرێمی كوردستاندا بردە قۆناغێكی نوێوە. ئەگەرچی هێزە دەسەڵاتدارەكانی وەك یەكێتی
و پارتی هەمیشە لە هەوڵی بەرتەسككردنەوەی ئازادییەكانن، بەڵام بزوتنەوەی گۆڕان ئەم
پرسەی بردە پەرلەمانیش لە رێگەی:
1. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای مافی دەسكەوتنی زانیاری
لە هەرێمی كوردستان، كە سەرەنجام خوێندنەوەی بۆ كراو بوە یاسای ژمارە 11ی ساڵی
2013.
2. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای هەمواركردنەوەی یاسای
خۆپیشاندان بەجۆرێك ماف و ئازادییەكانی خەڵكی كوردستانی تێدا فەراهەم كرابو، لە پەرلەمانی
كوردستاندا خوێندنەوەی یەكەم و دوەمی بۆكراو پەسەند كرا، بەڵام سەرۆكی ئەوكاتی هەرێم
ڤیتۆی كردو ناردییەوە بۆ پەرلەمان. بەم ڤیتۆیە ئەو هەوڵشیان پەكخست.

حەوتەم؛ بەگژاچونەوەی گەندەڵی و ئەنجامدانی چاكسازی
رەنگە كەم هێزی سیاسی هەرێمی كوردستان هەبێت هێندەی بزوتنەوەی
گۆڕان بەگژ دیاردەی گەندەڵیدا چوبێتەوەو بەرەنگاری كردبێت، لەم بوارەشدا هەوڵەكانی
تەنها لەسەر ئاستی وتار نەبوە بەڵكو هەوڵی بەیاسایی كردنی ڕێگاكانی بەگژداچونەوەشی
داوە لە رێگەی:
1. هەمواركردنەوەی یاسای دەستەی گشتی دەستپاكی
بەجۆرێك رونترو شەفافانەتر كارەكانی ئەنجام بدات، بەم پێیەش یاسای ژمارە (7) ساڵی
2014ی لێ بەرهەم هات.
2. دەركردنی یاسای كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆیی هەڵبژاردن
و ڕاپرسی و پێكهێنانی كۆمسیۆنەكە بۆ ڕێگریكردن لە ساختەكارییەكانی هەڵبژاردن. یاسای
ژمارە (4)ی ساڵی (2014)ی لێ بەرهەم هات.
3. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای بە گژداچونەوەی گەندەڵی
(تەنها خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كرا).
4. پێشكەشكردنی پرۆژەی چاكسازی بەشێوەی بەردەوام.

هەشتەم؛ چالاککردنی ڕۆڵی پەرلەمان لە یاسادانان و چاودێریکردنی
حکومەتدا
لەم خولەی پەرلەمانی كوردستان كە سەرۆكایەتییەكەی لای
بزوتنەوەی گۆڕان بو، بەراورد بە خولەكانی دیكەی پەرلەمان ئەگەرچی بۆ ماوەی دو ساڵیش
بەردەوام بو، بەڵام چالاكترین و بەهێزترین خولی پەرلەمانی بو، بە بەڵگەی ئەوەی:
1. زۆرترین پرسیار لەم خولەدا ئاراستەی حكومەت
كراوەو پشكی شێر لەو پرسیارانە بەر فراكسیۆنی گۆڕان دەكەوێت، پرۆتۆكولەكانی پەرلەمان
دەرخەری ئەو راستییەن.
2. چەندین جار حكومەت و وەزیرەكان بانگهێشتی پەرلەمان
كراون.
3. سەرۆكی ئەوكاتی هەرێم خۆی سەردانی پەرلەمانی
كوردستانی كرد، كە یەكەم جاربو بەو جۆرە سەردانی پەرلەمان بكات.
4. هەر لە پێناو چالاككردنی رۆڵی پەرلەمان، فراكسیۆنی
گۆڕان داوای هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كرد، بۆ ئەم مەبەستەش پێكهێنانی لیژنەو
پێشكەشكردنی پرۆژە بۆ هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان ئامادەكرا، كە پەیڕەوی ناوخۆ
رێگرییەكی گەورە بو لەبەردەم پەرەدان بە رۆڵی پەرلەمان، لیژنەكە پاش ساڵ و نیوێك لە
كاركردن پرۆژەكەیان تەواوكرد لە 17/7/2018 لە پەرلەمان پەسەندکرا.

نۆیەم؛ دادپەروەری كۆمەڵایەتی لە موچەدا
یەكێك لەو نادادپەروەرییانەی بەرۆكی هاوڵاتیانی هەرێمی
گرتوە، ئەو نادادییەیە كە لە موچەی بەرپرسان و فەرمانبەرانی ئاساییدا هەیە، فراكسیۆنی
گۆڕان بۆ چارەسەركردنی ئەم گرفتە كاری كردوە لە رێگەی:
1. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسای نەهێشتنی خانەنشینی
پلە باڵاكان، كە تەنها خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كرا، دواتر پەكخرا.
2. پێشكەشكردنی پرۆژە یاسا بۆ بەركاركردنی یاسای
خانەنشینی یەكگرتوی عێراق، لەسەروبەندی پەسەندكردندابو، سەرۆكایەتی حكومەتی هەرێمی
ڕایگەیاند كە توانای جێبەجێكردنی ئەم یاسایەی نییە، بۆیە ئەویشیان پەكخست.

دەیەم؛ هەڵوێستە گرنگ و تایبەتەكان
فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان تەنها پەرۆشی جێبەجێكردنی
ئەو بەڵێنانە نەبوە كە بە خەڵكی كوردستانی داوە، بەڵكو لە پرسە نیشتمانییەكانی دیكەشدا
بە ئیرادە و بوێرییەوە بڕیاری داوە بۆ نمونە لەو كاتەدا بو كە سەرۆكایەتی پەرلەمان
لای گۆڕان بو بڕیار درا بە:
1. دەركردنی بڕیاری مامەڵە كردن لەگەڵ كانتۆنەكانی
خۆرئاواو هاوكاریكردنیان.
2. بڕیاری ناردنی هێز بۆ كۆبانێ، ئەمە لە كاتێكدایە
لە كەوتنی عەفریندا سەرۆكی حكومەتی هەرێمی دژایەتی پارێزگاری سلێمانی دەكرد لە راگەیاندنی
سێ رۆژ ماتەمینی.
3. بایكۆتكردن و بەشدارینەكردنی فراكسیۆنی گۆڕان
تایبەت بە بڕیاری ئەنجامدانی ریفراندۆم، كە دواتر ئەو كارەساتەی لێكەوتەوە.
4. بایكۆتكردن و بەشدارینەكردنی فراكسیۆنی گۆڕان
تایبەت بە بڕیاری درێژكردنەوەی ماوەی پەرلەمان.

پوختە
هەمو ئەو هەوڵانەی فراكسیۆنی گۆڕان لەم خولەی پەرلەمانی
كوردستان داویانە، دەرخەری ئەو راستییەن كە بزوتنەوەی گۆڕان هەمیشە لە هەوڵی بێوچانی
بەدیهێنانی ئەو ئامانجانەیە كە لەسەری دروستبوەو بە ئیرادەیەكی پۆڵاینەوە بەرگری لە
مافی خۆی و هاوڵاتییانی هەرێمی كوردستان دەكات، راستگۆیە لەگەڵ دەنگدەرەكانیدا، ئەو
ماوەیەی سەرۆکایەتی پەرلەمان لای گۆڕان بوە، پەرلەمانی کوردستان ببوە پەرلەمانی هەموان
بەشێوەیەک کوردانی باکور، باشور، رۆژهەڵات، رۆژئاوا بەپەرلەمانی خۆیانیان دەزانی و
دەرگای واڵاکرابو بۆ هەموان و لەپێشوازی هەموانیشدا بو بێ جیاوازیکردن.
دروستکردنی پردێکی بەهێزی پەیوەندیکردن لەنێوان پارێزگای
کەرکوک و پێکهاتەکانی ناوی لەگەڵ پەرلەماندا نوسینگەیەکی پەرلەمان لەوشارەدا کرایەوە.
فراکسیۆنی گۆڕان یەکەمین فراکسیۆن بو کە بەفەرمی و بەواژۆی
سەرجەم ئەندامانی لەگەڵ سەرهەڵدان و قوڵبونەوەی قەیرانی دارایی و دواکەوتنی موچەی فەرمانبەرو
موچەخۆران داوای بانگهێشتکردنی وەزیری دارایی کرد کە لەپشکی گۆڕانیش بو لە (6/9/2015)دا
لە رێگەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستانەوە، بەڵام لەلایەن نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی
حکومەتەوە رێگیری لێکرا تاکو بێتە نێو هۆڵی پەرلەمانی کوردستان .

بە بەراورد بەخولەکانی پێشو تەخشان وپەخشانکردنی پارە
بەڕێژەی (75٪)
و زیاتریش کەمکرایەوەو لەبری کڕینی ئۆتۆمبێل بۆ پەرلەمانتاران ئەو پارەیە درایە خانەوادەی
سەربەرزی شەهیدانی دەستی گروپی تیرۆریستی داعش، بۆ خانەوادەی هەر شەهیدێک بڕی (2.000.000) دو ملیۆن دینار دیاریکرا بۆ پێدانیان.

لەو ماوەیەدا (707) پرسیار لەلایەن ئەندامانی پەرلەمانەوە ئاڕاستەی ئەنجومەنی
وەزیران و وەزارەت و دەستەکانی حکومەت کران کەزیاتر لە (200) پرسیاریان لەلایەن ئەندامانی فراکسیۆنی گۆڕانەوەکراون،
و لەو (707) پرسیارە (560) پرسیاریان وەڵامەکانیان
گەڕێندراونەتەوە بۆ پەرلەمان و پەرلەمانتاران، ئەمەجگە لەوەی کە هەر لەلایەن ئەندامانی
فراکسیۆنی گۆڕانەوە دەیان یاداشت و پڕۆژە دراوەتە حکومەت تاکو کارییان لەسەربکات، چەندین
دۆسیەی گرنگ و هەستیاریش دراونەتە دادگاکان و دەستەی دەستپاکی و لایەنەکانی تری پەیوەندیدار
بۆ لێکۆڵینەوە .

لەدانیشتنەکانی پەرلەماندا (8)جار
وەزیری وەزارەتە جیاوازەکان بانگهێشتکراون و ئامادەبون، (35) جاریش وەزیر بانگهێشتی
لیژنە جیاوازەکانی پەرلەمان کرا. جگە لە ئامادەبونی ئەنجومەنی هەرێمی بۆ نەوت و گاز
بۆ پەرلەمان و لیژنە پەیوەندیدارەکان.

لەم ماوەیەدا خوێندنەوەی یەکەم بۆ (147) پڕۆژە یاساو بڕیار کراوە، (18) یاسا دەرچوێنراوە کەیاسای گرنگ و پێویست بون. ئەمەجگە
لەدەرکردنی (37) بڕیاری گرنگ لەوانەش بڕیاری
ژمارە (19) کە تایبەت بو بەهاوتاکردنی
موچەی هێزەکانی پێشمەرگە بەهێزەکانی ناوخۆ، بڕیارەکانی ژمارە (24، 25) کەتایبەت بون بە ناردنی
هێزی پێشمەرگە بۆ کۆبانێ و داننان بەکانتۆنەکانی رۆژئاوای کوردستان.

ئەمانە مشتێکن لەخەرواری ئەو جیاوازی و کارو گۆڕانکارییانەی
کە لە پەرلەمانی کوردستاندا کران لەو ماوەکورتەدا، بەڵام پەکخستنی پەرلەمان و کڵۆمدانی
دەرگاکەی جگەلەوەی عەیبەیەکی گەورەی هێنایە سەرشانی ئەو بەرپرسانەی چارەکە سەدەیەکە
باس لەدیموکراسی، سەروەری یاسا، مافی مرۆڤ و دەستاودەستکردنی دەسەڵات دەکەن، بوە هۆکارێکیش
بۆ باڵادەستی حکومەت و بەرپرسەکانی تاکو بەخواستی خۆیان و بێ چاودێری و لێپێچینەوە
کۆمەڵێک بڕیاری نایاسایی و نالۆژیکی دەربکەن کەکاری ئەوان نیە، لەوانە سەپاندنی سیستمی
پاشەکەوتی موچە، زیادکردنی باج و رسومات، زیادبونی رێژەی بێکاری و هەژاری و گەندەڵ.


زۆر سوپاس بۆ هەردو بەڕێزان
- د. بەهار مەحمود؛ جێگری سەرۆکی لیژنەی یاسایی لە
فراکسیۆنی گۆڕان
- عەبدولڕەحمان عەلی رەزا؛ بڕیاردەری فراکسیۆنی گۆڕان
لەپەرلەمانی کوردستان
هاوکاربون لە ئامادەکردنی ئەم راپۆرتەدا...